19 Ekim 2020 Pazartesi

Altın Gümüş Euro/Dolar paritesi

 Burada yazılı olanlar yatırım tavsiyesi değildir. Tahmin denemeleridir. 

Altın ve gümüşte dolar bazlı fiyatlarda önemli bir haftaya giriyor olabiliriz. Haftalık bazda ortalamaların altına doğru ilerleyen bir grafik bu hafta da bu yönde devam ederse daha derin bir satış dalgasını getirebilir. Temel açıdan bakıldığında onaylanma sürecine yaklaşan aşı haberleri bu süreci derinleştirme konusunda etkili olabilir. Altın ons fiyatında 1500'lerin altında 1430-1450 bandına doğru, gümüşte 18'lerin altına doğru giden bir hareket başlayabilir. 

Euro/dolar paritesinde de aynı grafik ve Avrupa'nın pandeminin üssü olması nedeniyle benzer bir şekilde temel destek var. Burada başlayan hakerette pariteyi 1,12'lere doğru getirebilir ordan da 1,07'lere 

Bu fiyatlamalar açısından önemli bir hafta. Hareketler düşüş yönünde devam eder ve haftayı başlangıca göre daha düşük seviyede kapatırsa gelecek haftalar için yukarıdaki tahmin güçlenmiş olacak. 

Bakalım günler ne getirecek. 

15 Ekim 2020 Perşembe

V tipi yada W; Ne tip toparlanma? Peki başka bir soru mümkün mü: Örneğin Ne tip bir son?

Bu blogg tahmin etme denemeleridir. Yatırım tavsiyesi değildir. 

Covid 19 salgınında bir yılı bitirmek üzeriyiz. Bu yazıyı yazdığım an itibari ile woldmeter rakamlarına göre; 38 milyon 714 bin 867 kişi covid ile enfekte olmuş 1 milyon 96 bin 65 kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiş (1)

Şekil 1
Hastalığın ilerleyişinde bir yavaşlama yok(şekil 1 sol) Ölüm hızında da bir azalma yok( Şekil 1 sağ). Avrupa tekrar mayıs ayı rakamları görülmeye geçilmeye başladı. Görece Uzak doğuda kontrol altında bir durum var. Hastalığın başladığı coğrafya şu an güvenilir bölge konumunda. 

Peki günümüz kapitalizm versiyonu konuya nasıl yaklaşıyor ve ne gibi çözümler üretiyor.

Tüm dünyada merkez bankaları faiz oranlarını düşürdü. 

Kredi elde edilmesini kolaylatırdı. 

Hükümetler kamu yatırımlarını artırdı. 

şirketlere işçi çıkarmama konusunda yasaklar getirildi aynı zamanda destekler sağlandı.

Hava yolu şirketlerine özel destekler sağlandı, kimi hava yolu şirketleri devletlerce belli oranlarda satın alındı. 

Versiyon 2.0 kapitalizm kendi imkanlarınca bir takım çözümler üretmeye çalışıyor. Temel mantık işleri korumak. İnsanlar işlerini kaybetmez ise ekonomik olarak sıkıntı yaşamazlar. Hem bireysel hem de ülke ekonomisi için en iyi bildiği yol bu ve bu konuda literatürdeki öneriler yapılmaya çalışılıyor. Ancak temel ilkede bir terslik var. İş korurken yaşam kaybediliyor. İşte ilginç olan nokta burası. Kapitalizm 2.0 için bir kişinin işsiz kalmasındansa ölmesi ekonomik anlamda daha iyi olabilir. İktisadi istatistikler açısından kişinin ölmesi işsizlik rakamını artırmıyor. hatta açılan o pozisyon için bir işsiz iş bulacağı için işsizlik istatistiği açısında kişinin ölmesi mevcut formülde olumlu kabul edilebilir. 

Dünyaya baktığımızda bu formülasyonun uygulandığını net bir şekilde görüyoruz. Ekonomiler kapatıldığında enfeksiyon yayılım hızının büyük ölçüde azaldığını net bir şekilde gördük. Ama kapatılma kısa bir sürede terkedildi. Kısa bir süreliğine toplumsal felaket algısı hükümetlere başka bir seçenek bırakmadı. Ama sonra her yavaş yavaş eskiye dönüyor. 

Katitalizm 2.0 kişilere siz çalışmayın biz size maddi destekte bulunuruz. Zorunlu işler hariç ekonominin çalıştırılması insan hayatını tehlikeye atıyor. bu tehlike ortadan kaldırılana kadar işlere ara verilmesi gerekir. Bu süre zarfında Sizlerin tüm kazanımları konunacak gerekli maddi destek sağlanacaktır. Böyle bir açıklama ne kadar ütopik. 

Nasıl bir gelecek düşlemeli insan. İnsanlık bir süredir bu soruyu kendine sormuyor. Bu salgından önceki zamanı da kapsayan bir gözlem. İnsanlık düş kurmuyor. Potansiyel parasal kazancını hesaplıyor ve onu yükseltmeye çalışıyor. Aynı içinde bulunduğu ekonomik sistem versiyonu gibi. 

Bu günler sonunu ön göremediğimiz günler. Aşı dışında konunun çözülmesi artık çok zor. Daha düzgün ifade ile kapitalızm 2.0 ile bu felakete bir çözüm getiremeyiz. Aşı bulunduğunda da köklü bir çözüm olacağı düşünde bulunmamak gerekir. Aşılama süreci sancılı ve tartışmalı geçecek. Güvenilirlik, öncelik, aşı reddi, aşının varlığının gerekli önlemlere gerekli özenin gösterilmesine engel olması gibi farklı tartışmalar gündeme gelecek. Ekonomiler  ise bir daha kapatılmayacak. Bekli 2023 enfeksiyonun hayatımızda kontrol altına aldığı yaşam riskinin hastalık öncesi döneme yaklaştığı yıl olabilir. Ama bu hastalık ve şu anda aldığımız önlemlerin bir çoğu yaşamımızın bir parçası olacak ve bir daha da çıkmayacak. 

Geriye dönüp baktığımızda her yıl toplum kökenli pnomoniden yılda 2 milyon insan ABD 'de ölüyordu. Belki covid pnomonisi bu rakamlara ulaşamaycak. Ama kimse toplum kökenli pnomoniyi önlemek için maske takmıyordu. Oysaki o da covid gibi damlacık yoluyla bulaşan bir hastalık. Şimdi ise insanlık bir aydınlanma yaşıyor. bu aydınlanma kalacak. Öyle maskesiz bir futbol maçına gidip tezahuratlar içinde bilmediğin yüzlerce damlacığı aldığın bu riskli ortamlar bir süre sonra tamamen mazi de kalacak. 

Kapitalizm 2.0 için insanın işini kaybetmesi hayatını kaybetmesinden daha önemli. İşi korumak hayatı korumaktan daha önemli. 8 milyardan fazla insanın var olduğu ve nüfus artışının devam ettiği bir dünyada 2.0 versiyon için insan hayatının bir değeri olmaması anlaşılabilir bir şey. 2.0 versiyonunun oluşturduğu dünyada yaklaşık 850 milyon kişi aç iken 1 milyar 700 milyon kişi aşırı kilolu. Çok basit bu aşırı kilolu kişilerin yarısı yediklerinin yarısını aç isanlar ile paylaşabilseydi. Hem kendi sağlıklarını hem de diğer insanın sağlığını koruyabilecekti. Kapitalizmin kullandığımız versiyonu hayatın en basit sorunlarına bile çözüm bulamıyor. Hatta kendisi bu sorunların kaynağı. Bu gün açlıktan ölen kişi sayısı 3 binin üzerinde  kovidden ölen 5 bin 800 (günlük rakam). Kovidi konuşuyoruz ama açlığı konuşmuyoruz. Her gün binlerce kişinin açlıktan ölmesi kapitalzm 2.0 için gözardı edilebilecek sıradan bir şey. Çünkü doğum oranı çok daha yüksek. Bu gün şu ana kadar wold meter rakamlarına göre 38 bin yeni doğan varken 16 bin yeni ölüm var. nasıl açlıtan binlerce kişinin ölümü sıradan ise Covid den ölümler de kapitalizm için sıradan. Ama insanlık henüz duygusallığını yitirmediği için kolay alışamiyor bu yeni ölüm nedenine.

Ama 2.0'ın ya da biz dünya üzerine düşünen insanların göremediği bir nokta olabilir. Ölümlerin şu anda 3'de biri covidden. Ve toplumsal hayatımız derinden etkileniyor. Bu hayat doğumları kısıtlayabilir. Covid öncesi dönem için evlilik yaşı yükseliyor doğurganlık süreleri hala yeterli olmakla birlikte kısalıyor. Boşanma oranları artıyor. Covid ise boşanma sayısını artırıyor. Evlilikleri zorlaştırıyor. Covid hayatımızda var olduğu sürece insanlar gebelik riskini alma konusunda daha fazla düşünecektir. 

Toplu ve kalabalık ortam gerektiren ekonomik aktiviteler zamanla kaybolacak. İnsanlar daha az tüketip daha fazla yetinme duygusuna ulaşacaklar. Bildimiz ekonomik versiyonun sürekli tüketim için yaptığı tutundurma faliyetleri doğal olarak etkisizleşmeye başlayacak. 

Tüm bunlar ve yapılan tüm teşviklere rağmen dünya ekonomisini küçülmesine neden olabilir.. Küçülen ekonomiler daha da çözümsüz bir kısır döngüye girebilir. İnsanlık yaşam hakkının savunmaya başlayabilir. Ki bu da çalışmamak fikrini doğurur. çalışmamak ise daha az tüketmek ile finanse edilebilir. Sonuç kapitalizm 2.0'ın iflasına götürür. Buradan kapitalizm yeni bir versiyon ile 3.0 ile yenilenerek çıkabilir. Ya da yeni ekonomik anlayışlar hakim olabilir. 

Bunu zaman gösterecek. 

Bu blogg ekonomik süreçlerle ilgili tahmin denemeleri için yazılıyor. bu kez uzun vade bir tahmin oldu. 

kısa vade bir tahmin de bulunacak olursam. piyasaların 90 derece döndürülmüş bir (yatılırmış) S çizeceğini öngörüyorum. Bu yatık S'in karın şişliği tamamlandığı düşüncesindeyim. İkinci dip tekrar zirve doğurmayabilir. Yani 2,0 versiyonuna veda edebilir. Bu dip.yeni bir ekonomik bakış açısın ya da yeni bir versiyon doğurabilir











kaynaklar 

1: https://www.worldometers.info/coronavirus/) 

31 Temmuz 2020 Cuma

Aşırı Isınmış Değerli Metaller El Yakabilir, Altın ve Gümüş Hikayesinin Devamı & Olası Güvenilir Bir Aşının Ekonomik Potansiyel Yan Etkisine Dair

(Burada yazılı olanlar yatırım tavsiyesi değildir. Olan biteni anlama çalışması birazda not almak gayesidir.)
Hafta içi FED toplantısının not alınması gereken cümlesi şuydu: Dezenflasyonist bir şok ile karşı karşıyayız. Bu yaşanan kriz 2008 krizi ile hiç bir benzerlik taşımıyor. Çaresi de ekonomiden gelmiyor. Bilim insanları aşıyı geliştirebilirse kriz çözülmüş olacak. Ancak aşının piyasaya bir yan etkisi olabilir. Gerçekten etkili ve güvenilir bir aşı bulunursa bu aşının üretilip insanlara ulaşacağı süre boyunca ekonomikler durma noktasının da ötesinde yavaşlayabilir. Şu an da belirsiz bir süreç, insanlar nereye kadar durması gerektiğini kestiremediği için hayatlarına geri dönmek istiyor. Sabırlar çoktan tükendi. Ancak örneğin 3 ay sonra aşı imkanını bilirse bu süreyi evde geçirelim diyebilir.
Çalışanlar haklı olarak çalışmak istemeyecek, bunun için şirketlerine ya da hükumetlere baskı yapacak. Aşı çalışmaların iyi sonuçlanması ve bir an önce insanlığının kullanımına sunulması çok önemli. Ama ilk 6 aylık süreç beklenildiği gibi olmayabilir

Isınmış metallere ve FED'in  enflasyonu düşüren şok tanımlamasına gelelim. Altının gerçek fiyatı her zaman sorgulanmaktadır. Aslında altın değeri bir metal olmalı mıdır? bence bu da sorgulanmalı. Temel fiyat enflasyon beklentisi ile oluştuğu açık. Ancak Salgının krizi bir enflasyon artışından çok enflasyonun azalmasına neden olacak gibi. Bu duruma özellikle aşı gibi bir salgın sonlandırıcı tedavi bulunması eklenirse Altın fiyatları 41 yıllık süreçteki en hızlı aylık artışını tersine çevirebilir. 1200'lerden 1900'lere gelen yükseliş dalgası  yerini tarihi düşüşe bırakabilir. Tabi ki her insanın isteği bir an önce aşı bulunması olacaktır.

Bu yazılar öneri niteliğinde değildir. Ancak bir uyarı özelliği taşıyabilir. Buradan çıkarılabilecek uyarı sözü de "aşırı ısınmış değerli metallerin elde tutulurken yakabileceği" olabilir.

Bakalım günler ne getirecek.

23 Temmuz 2020 Perşembe

Metal Fırtınası Altın ve Gümüş fiyatları

Burada yazılı olanlar yatırım tavsiyesi değildir.
Olan biteni anlama çabasıdır diyebiliriz belki.
Bir günde % 8 yükselen gümüş fiyatını nasıl anlayabiliriz. Belki şöyle: Aşırı likidite nereye gideceğini bilemiyor. Biraz hisse senetlerini şişiriyor. Orada risk çok ya da potansiyel karda azlık varsa başka bir yere geçiyor. Bu günlerde  altın ve gümüşte olan ani sıçramalar böyle açıklanabilir. Aşırı likidite beklentisi olan metallerin fiyatını spekülatif bir şekilde yükseltiyor.
Altın için yükseliş beklentisi uzun süredir var. Netekim altın da uzun süredir yükseliyor 1200 lerden başlayan dalga (pandeminin başındaki ani dalgalanmaları saymazsak) sürekli yükseldi.
Yükseliş daglasının sonundaki ani fiyat artışları beni biraz şüphelendiriyor. Bundan sonra bir düzeltme gelebilir diye.
Ortalamalardan çok fazla açılmış olan bu fiyatlarda düzeltme beklemek akılcı olur. Düzeltme ne zaman başlar sorusu önemli. Bu ani sıçrayışlar düzeltmenin eşiğinde olabileceğimizi düşündürüyor.

21 Temmuz 2020 Salı

TEŞVİK BAĞIMLISI PİYASALAR, DÜNYA EKONOMİK SİSTEMİNİN TEMEL ROTASI DEĞİŞİYOR MU?

Covid -19 salgının dünya ekonomisini derinden sarstı. Dünya ekonomisinin yardımına artan kamu harcamaları, kamunun hazırladığı kurtarma paketleri, merkez bankalarının satın aldığı şirket tahvilleri... yetişti. Şimdilik.
Şimdi ABD piyasaları görece bir bayram havasında. Kutlamalar için yine balonları şişiriyorlar. Nasdaq tarihi rekor seviyelerinde dolaşıyor. SP en iyi aylık kapanış seviyesini geçti... Neyi kutluyorlar. Bu balonlar ne zaman patlatılacak? Bunlar temel sorular.

Daha temel bir soru var. Dünya ekonomik sistemi rota mı değiştiriyor? 2008 krizinde batmak üzere olan AIG sigorta şirketi kurtarıldığından bu yana ekonomilerde ciddi kamulaştırma var. Kamu şirketlerin direkt sahibi olmasa da ekonomik olarak en büyük destekçisi. (Yakın zamanda yarı özel yarı kamu olan LUFTANSA hava şirketinin yaşadığı süreç iyi bir örnek, yakın zamanda bir kurtarma planı yapılmış ve kamu payı daha da artırılmıştır)  2020 covid krizi nin daha derin olmasını önleyen temel güç yine kamu kaynakları olmaya devam etmektedir. O halde dünya ekonomisinin temel  gücünün kamu kaynakları olduğunu söyleyebilir miyiz?
Şirketlerin kamu desteği olmazsa ayakta kalamayacağını söyleyebilir miyiz? Bunları söylüyor isek dünya ekonomik sisteminin yörüngesinin nereye doğru gittiğini de öngörebiliriz.
İlkel klasik Kapitalizmin 2008 krizinde başlayan çöküşü bu kriz ile daha da hızlanmış görünüyor. Kamu kaynakları ekonomiyi kurtardıkça İlken kapitalizm çöküyor diyebiliriz. Çünkü kendine yetmiyor. Kendi sorunlarını, krizlerini çözemiyor. Dünya ekonomisi için bir çare oluşturamıyor. 

İlgilenenler hatırlar. Bernanke'nin tahvil alım programını bitirdiğini söylediği FED toplantısı sonrasındaki konuşması piyaslarda "Piyasa öfkesi" diye adlandırılan tüm dünyayı içine alanbüyük bir satış dalgası başlatmıştı. Bu öfkeden daha farklı bir şeydi aslında. kamu kaynaklarına bağımlı kalan şirketlerin sonunun ne olacağının ön görülememesi ile daha iyi açıklanabilir. 2018 sonunda ise yine FED başkanı Powel'ın faiz artırışı ile ilgili konuşması sonrası da büyük satişlar başlamıştı. 2019 boyunca FED 180 derece çark edip bilançosunu genişletmişti. Böylece piyasalar toparlanmış tarihi zirvelere ulaşmıştı. O zirvelerden bu kez bir salgın ile düştü. Ama yine kamu kaynakları yardıma yetişiyor, şimdilik.
(not: ilkel kapitalizm kavramı benim kişisel olarak önerdiğim bir kavram: Yaşam odaklı olmadığı, dünya ve evren yaşamına verdiği potansiyel zararın farkında olmadığı, sadece rekabet, alt etme ayakta kalma gibi kavgacı bir karaktere sahip olduğu, uzlaşmadan birlikte ve programlı bir şekilde büyüme politikası geliştirmekten uzak olduğu için ilkel kelimesi kullanmaktayım. Klasik ise bilinen anlamındadır)
Yaşadığımız çağ kapitalizmin ilkelliğinden kurtulup, daha organize gelişmiş bir kapitalist sisteme dönebilme becerisi gösterme ya da yok olma sürecine tanıklık edeceğimiz bir çağ olabilir. Bu yok oluş insan türünün de kaderi olabilir. İnsan türü de daha gelişmiş bir yaşam organizasyonuna geçmek ya da yok olmak eşiğinde olabilir.
Zaman gösterecek elbette. Ama daha  öncelikli yapılması gereken zamanın getirebileceklerini öngörmek olmalıdır.

27 Aralık 2019 Cuma

2020'ye Girerken; 11 Yıldır Süren Boğa Piyasası Devamı Sorgulamaya Açık

(Burada yazılı olanlar yatırım tavsiyesi değildir. Ekonomik gelişmeleri not tutmak ve gelişmeleri takip etmek amaçlı yazılmaktadır. )
İki bin sekiz krizi sonrası başlayan yükseliş yani 10 yıldan daha uzun süredir devam eden boğa piyasası...
Aralarda düşüşler oldu % 20'lik düşüşler ile ayı piyasasına girildi mi diye konuşuldu. Ancak ayı piyasası hiç oluşmadı. Bu düşüşler kısa sürede yükseliş dalgası oluşturdu. Bu sürecin nasıl ve ne etkenlerle olduğunu daha önce irdelemiştim. Şimdi soru: 2020 bu piyasa yönünde bir değişikliğin olacağı yıl olur mu?
Olabilir
Neden:
İnsanların gelir düzeylerindeki fark çok açılıyor. Bu açı toplumları, bu da ekonomileri gerecektir.
ABD'de seçim yılı Seçim yılları bir belirsizliktir.
Brexit süreci bir anlaşmaya varılsa da ticaret anlaşmaları sıkıntılı bir süreç olabilir.
Çin ile ara verilen ticaret savaşlarına rağmen ekonomik etkileri ortaya çıkacaktır. Mola sadece yeni gerginlikleri azaltacak orta uzun vadede ekonomik etkiler ancak gerçek bir anlaşma ile düzelebilir. Kişisel görüşüm gerçek bir anlaşma hiç bir zaman olmayacak.
Ticaret savaşları başka ülkelerle devam edebilir
Almanya ekonomisi daralma sınırından kurtulamayabilir. Avrupa bir ekonomik daralma ile karşılaşabilir. Bunun etkisi global olacaktır.
Grafikler ne diyor: ABD'de endeksel uzun vadeli grafiklerde belki de tarihinde hiç görüşmemiş bir ralli yaşıyor. Bu ralli destek noktalarından çok uzak yani düşüş başlarsa ivmesinin yüksek ve dolayısıyla çığ etkisi yaratma ihtimali var. Sağlıksız bir yükselişin doğal riski. Piyasa bir ayı pençesi yer ise muhtemelen toparlanması çok zor olacaktır.
Piyasa neden ralli yapıyor. Likidite bol ama daha önemli paranın gideceği bir yer yok. Yani yeni yatırımdansa mevcut şirketin hisse senedini almak daha makul geliyor olabilir. Yani reel ekonomik gelişim tartışmalı. Bu da acaba hisselerde bir balon olabilir mi sorusunu oluşturuyor. Hisselerde bir balon var Siyasal gelişmelerin gazı ile şişirilmiş bir balon. Patlarsa boğa piyasasının bitişi olabilir.
Tarihi kestirmek çok zor. Ama zirveleri göre yazacak olabiliriz.

13 Aralık 2019 Cuma

İNGİLTERE SEÇİMLERİ 2019 BREXİT OLMAMA İHTİMALİ MASANDAN KALKTI ANLAŞMASIZ BREXIT YENİDEN MASAYA GELEBİLİR

Uzun süredir yazmadığım bu güncede dünkü yazı İngiltere seçim sonuçlarının henüz sonuçlanmamış hali ile bitmişti.
Sonuç Boris Johnson'ın parlementoda çoğunluğu kazandığı bir seçim olduğunu gösteriyor.
Buna ilk tepki sterlin/dolarda 1,35'lere çıkan ralli. Tüm  dünya borsalarında pozitif hareket.
Bu yönde hareketin nedeni Brexit belirsizliğinin kalkmış olması
Evet seçim bunu getirdi. Ama bu sterlin ve piyasalar için kesin iyi bir sonuca işaret ediyor mu?
Burada bir soru işareti var. Seçim öncesi kesin olan anlaşmasız Brexit'in olmayacağı idi. Ya anlaşmalı Brexit ya da Brexit olmaması seçeneği vardı.
Seçim sonrası ise Brexit olmaması seçeneği ortadan kalktı peki bu kesin anlaşmalı bir Brexit anlamına gelmiyor. Şu anda kesin olan anlaşmalı ya da anlaşmasız 31 Ocak 2020'ye  kadar Brexit olması.
Yeni parlamento ve artan desteği ile B. Johnson daha sıkı bir pazarlık şansı yakaladı. Bir süre sonra bu yönde açıklamalar duyabiliriz. Sterlin'in dün gece dolar karşısındaki uzun bir süre sonra gördüğü üst seviyeleri zirve seviye olarak kalabilir. Sonrasında anlaşmasız Brexit riski gündeme gelmesi ile ciddi düşüşlere sahne olabilir.
(Yatırım tavsiyesi değildir) Bu seçim sonucu Sterlin için gelecek dönemdeki düşüşü tetikleyecektir. Parlamento desteği ile Johnson anlaşmasız Brexit'i zorlayabilir. 2020  restlerin görüldüğü bir yıl olabilir. Aynı risk ABD-Çin ticaret anlaşması için de geçerli.
(kişisil görüşüm - yatırım tavsiyesi değildir- Önümüzdeki süreç hiç bir şekilde anlaşmazlıkların ortadan kalktığı bir süreç olmayacak. Anlaşmazlıkların kabul edildiği anlaşmalar olabilir. Ama belirsizlik ve bencillik devam edecek.)